Żywokost lekarski to kolejny dowód na to, że w starożytność znajomość ziół oraz ich działanie było ogromne. Już wtedy stosowano go do leczenia schorzeń związanych z układem kostnoszkieletowym czy stanach zapalnych tkanek. To niezwykle ciekawe zioło, które jest bardzo powszechnie spotykane.
Żywokost działa zmiękczająco i bardzo kojąco, hamując dalsze uszkodzenia tkanek, stymulując produkcję chrząstki, ścięgien i mięśni. Był ceniony jako budujący krew, kości i mięso. Uważa się, że nazwa żywokostu pochodzi od łacińskiego „confera”, oznaczającego wspólne dzianie.
Nazwa rodzajowa symphytum oznacza wspólne uzdrawianie i znana jest z tego zastosowania: może wspomagać organizm w leczeniu każdej części, która jest rozdarta lub złamana, co również wyjaśnia powód innej popularnej nazwy, dzianiny.
Badania naukowe nowych komórek. To działanie, w połączeniu z właściwościami alantoiny żywokostu (czynnik proliferacji komórek) daje nam bardzo silne zioło. Alantoina jest jednym ze składników tworzących żywokost
Wygląd i pochodzenie żywokostu
Roślina należy do rodziny ogórecznikowatych. Przez większość osób zaliczana jest do chwastów. Posiada zwarty, wyprostowany pokrój o wysokości około 1m. Korzeń rośliny jest silnie rozgałęziony w kolorze czerwono fioletowym. Żywokost lekarski swoim wyglądem może przypominać pokrzywę. Liście skrętoległe o lancetowatym kształcie, ostro zakończone w kolorze zielonym. Blaszka liściowa w całości szorstko owłosiona, na dolnej stronie posiada wyraźnie zaznaczone nerwy. Od maja do sierpnia roślina wytwarza kwiaty w odcieniach: fioletowym, białym lub kremowym w zależności od odmiany. Zebrane są one w zwisłe kwiatostany. Owocem są rozłupnie, które rozpadają się na 4 rozłupki. W naszym kraju roślina uznana jest za pospolitą i występuje na terenie całego kraju, w okolicach stawów, rzek i wilgotnych rowów. Dosłowne tłumaczenie nazwy tej rośliny to ‘ożywia kość’, teraz chyba już nikt nie ma wątpliwości, że chodzi o żywokost!
Wartości odżywcze żywokostu
Głównym produktem zielarskim są korzenie jednak do celów leczniczych można wykorzystać również liście i kwiaty. Korzeń wykorzystuje się jesienią lub wiosną w drugim, trzecim roku wegetacji. W zależności od tego o jakiej części rośliny mówimy będzie ona miała inną zawartość związków chemicznych. Korzeń posiada najwyższą zawartość ważnych składników w porównaniu do liści, kwiatów czy pędów. Znaczący składnik korzenia to śluz (związki śluzowate), który obejmuje nawet do 15 % całego korzenia a także:
• Skrobia
• Garbniki
• Alantoina
• Olejki eteryczne
• Sole mineralne (duża ilość krzemu)
• Aminokwasy
• Związki cukrowe
• Sitosterol
• Asparagina
• Kwasy fenolowe (chlorogenowy, kawowy, szałwiowy)
Wykorzystanie i zastosowanie żywokostu lekarskiego
• Jednym z najistotniejszych składników jest alantoina jest to pochodna mocznika. Wykazuje bardzo pozytywny wpływ na skórę. Przyspiesza regenerację skóry, kości i mięśni. Przyspiesza proces gojenia się ran oraz działa ściągająco i łagodząco a nawet przeciwbólowo. Można z powodzeniem stosować ją zewnętrznie zapobiega odleżynom i wspomaga leczenie odmrożeń, poparzeń słonecznych, łuszczycy a także atopowego zapalenia skóry. Nie ma tendencji do uczuleń
• Żywokost od lat stosowany jest w stanach zapalnych stawów, chorobie reumatoidalnej. Jest to zioło wspomagające rekonwalescencję po kontuzjach stawów a także przy bólach pleców nawet związanych z wypadającym dyskiem
• Przynosi sporą ulgę przy napięciach mięśniowych. Można dodawać go do kąpieli w celach odprężających
• Wyciąg z korzenia żywokostu lekarskiego skutecznie zwalcza dnę moczanową oraz zapalenie żył. Taki wyciąg wpływa również korzystnie na błony śluzowe, dlatego można wykorzystać go w łagodzeniu bóli w obrębie jamy ustnej i gardła. Łagodzi suchy kaszel, chrypę, czyli objawy nieżytu układu oddechowego
• Związki fenolowe zawarte w żywokoście mają zdolność neutralizowania wolnych rodników oraz działają przeciwzapalnie. Dzięki temu roślina staje się idealnym antyoksydantem i inhibitorem chorób nowotworowych (zatrzymuje stan zapalny)
• Jedne z najnowszych badań potwierdziły leczenie przewlekłego zapalenia wątroby oraz jej marskości właśnie z udziałem żywokostu lekarskiego. Jednak badania są w fazie początkowej.
• Żywokost lekarski wspomaga leczenie zaparć i świądu odbytu. Bardzo dobrze działają wlewki doodbytnicze w leczeniu tych przypadłości. Nasiadówki z zioła mogą skutecznie wyleczyć rany odbytu, łagodzą hemoroidy a także podrażnienia napletka i prącia.
Produkty z żywokostem lekarskim
Produkty z żywokostem raczej zalecane są do użytku zewnętrznego niż wewnętrznego. Jednak istnieją również mieszanki ziół do picia naparów właśnie z użyciem żywokostu z tym, że stanowi on niewielki odsetek mieszanki w zupełnie nieszkodliwej dawce.
W sklepie mojazielarnia.pl można znaleźć wiele ciekawych i przydatnych produktów z żywokostem lekarskim. Firma Flos wypuściła na rynek produkt, który zawiera czysty korzeń żywokostu, który można stosować w postaci okładów, papek. Produkt pomaga w leczeniu owrzodzeń, ran. Działa ściągająco, przeciwzapalnie.
Żywokost to nie tylko sam korzeń. Firma Etja wydała macerat z oleju z żywokostu lekarskiego. Uzyskuje się go przez maceracje korzenia żywokostu w zimnotłoczonym oleju słonecznikowym. Sam olej stosowany jest w wielu kosmetykach do pielęgnacji ciała. Ma on działanie odżywcze i regeneracyjne, zmniejsza obrzęki i łagodzi zaczerwienienie. Taki macerat można samemu dodawać do kremów, pilingów a nawet do samej kąpieli.
Żywokost lekarski można również wykorzystać w różnego rodzaju mieszankach ziołowych i pić jako napary. Na stronie mojazielarnia.pl można otrzymać mieszankę ziołową na helicobacter pylorii. W jej skład wchodzą: korzeń żywokostu, lukrecji, lucerna, babka lancetowata, kłącze kurkumy, tataraku oraz porost islandzki. Wszystko to tworzy idealną mieszankę, która dobrze wpływa na stany zapalne błony śluzowej dwunastnicy oraz żołądka. Mieszanka nie jest przeznaczona dla osób z nadciśnieniem a także kobiet w ciąży. Pamiętajmy o tym, że stosowanie ziół należy skonsultować z lekarzem, zwłaszcza jeśli towarzyszą nam choroby współistniejące i na co dzień przyjmujemy leki.
Warto wspomnieć też o gotowym produkcie pielęgnacyjno-kosmetycznym z udziałem żywokostu. Mowa tutaj o żelu firmy Gorvita z żywokostem lekarskim i boswellią. Żel idealnie sprawdzi się do wcierania po wszelkiego rodzaju kontuzjach kości, ścięgien, mięśni a także przy codziennej pielęgnacji suchej skóry. Substancje zawarte w żelu, czyli alantolina, witamina E, panthenol mają działanie przyspieszające regenerację komórek a także uelastycznia skórę.
Olej żywokostowy
Najpopularniejszym środkiem leczniczym na bazie tej rośliny jest olej z żywokostu. Ci, co poznali już jego działanie, uważają, że jest on niezbędny w każdej domowej apteczce. Olej ten ma działanie rozgrzewające i przeciwzapalne, szybko potrafi zredukować bóle mięśni i kręgosłupa. Doskonale się sprawdzi przy zmaganiach z rwą kulszową, a także przy zwichnięciach czy stłuczeniach. Szczególnie cenne jest jego działanie pobudzające mikrokrążenie i jego wpływ na walkę z cellulitem lub zmarszczkami. Oleju może być wykorzystywany wyłącznie zewnętrznie.
Olej żywokostowy z gojnikiem – właściwości
Olej z żywokostu z dodatkiem gojnika ma dość łagodny, ziołowy zapach. Ma dość lekką konsystencję, dość dobrze się wchłania, świetnie nawilża skórę i dość szybko przynosi ulgę. Efekty jego działania możemy zauważyć już po kilku dniach stosowania, choć oczywiście wszystko zależy od rodzaju naszych problemów. Olej żywokostowy z gojnikiem swoje działanie poniekąd lecznicze zawdzięcza kilku substancjom, które wchodzą w jego skład. Pierwsza z nich to allantoina - słynie ona z właściwości regeneracyjnych i nawilżających oraz z działania przeciwzapalnego. Poza tym olej zawiera „klej roślinny”, który działa łagodząco, uśmierzająco i kojąco, sporą ilość garbników, kwasy fenolowe, witaminy i flawonoidy. Kwas rozmarynowy zawarty w żywokoście ma silne działanie przeciwzapalne. Wszystko to sprawia, że preparat ten przynosi ulgę w licznych dolegliwościach i doskonale wpływa na stan skóry.
Zrób to sam krem/żel z żywokostu
Około ½ szklanki suszonego korzenia żywokostu (można kupić go na stronie mojazielarnia.pl) zalewamy około szklanką gliceryny. Całość dokładnie mieszamy i zamykamy w słoiku na około 30 dni, odstawiając w chłodne miejsce. Na koniec warto mieszaninę przecedzić przez sitko lub gazę uzyskując sam krem. Pamiętajmy, aby przechowywać go najlepiej w ciemnym i szklanym naczyniu. Taki krem będzie idealny na stłuczenia, obicia, bóle stawów i kości a także na problemy skórne.
Literatura
• Ziołolecznictwo nasze zioła i leczenie się nimi, J. Biegański, 2020
• Słownik roślin użytkowych, Z. Podbielkowski, 1989
• A to ziółko! Żywokost lekarski, M. Kowicka, Doradcta. Galicyjski Magazyn Rolniczy, nr: 53, 1996
• Żywokost lekarski – pożytkowy gatunek łąkowy, B. Denisow, nr: 12, tom: 61, 2010
• Ziołowe fascynacje Na wakacyjne urazy – żywokost lekarski, C. Solarczyk, Miesięcznik Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach, nr: 7-8, 2014
• Pomocny żywokost, M. C. Ukłańska-Pusz, Mój Piękny Ogród, nr:5, 2014